Lipödem Tanısı Nasıl Konur?
Doppler’de Varis Çıkan Hasta Varis Ameliyatı Olmalı mı?
Lipödem hastalarının en büyük probleminin lipödem tanısına ulaşmak olduğunu biliyoruz. Bu arayış esnasında hemen her lipödem hastasının yolu, bir kalp ve damar cerrahisi uzmanına mutlaka düşer ve ilk yapılan tetkik bacaklardaki toplardamarların Doppler ile incelenmesidir. Doppler’i temiz çıkan hastalar bazen yanlışlıkla lenfödem tanısı alırlar. Doppler’inde derin varisleri olan veya gözle görülür yüzeyel varisleri olan hastalarda ise kalp damar cerrahı bu konuya odaklanıp şikayetlerin varislerden kaynaklandığını düşünerek hastaya varis tedavisi önerebilir.
Toplardamarların duvarlarının kalınlaşarak genişlemesi sonucu ortaya çıkan yapılara varis denir. Vücudun her tarafında oluşabilmekle birlikte yerçekimi sebebiyle en sık rastlandığı bölge bacaklardır. Bacaklarda derin ve yüzeyel olmak üzere iki temel toplardamar sistemi vardır. Yüzeyel toplardamarlar hemen derinin altındadır. Bu damarlarda oluşan varisler gözle görülebildikleri için hastalarda bir tedirginlik yaratırlar, ancak yüzeyel varisler hemen her zaman masum oluşumlardır ve sadece estetik bir problem olarak kabul edilirler. Bacaklarda şişlik, ağrı ve ülserlere yol açabilen ve “venöz yetmezlik”, yani toplardamarların yetersiz çalışması durumu, derin toplardamarlarla ilgilidir ve varis tedavisi gerektirir. Derin toplardamarlar gözle görülemezler, ancak Doppler adı verilen bir ultrason türü ile incelenirler. Lipödem konusunda deneyimli bir hekim, lipödemi venöz yetmezlikten çok kolay ayırt edebilir ve genellikle Doppler’e ihtiyaç duymaz. Aslında bana başvuran lipödemli hastaların hemen hepsi daha önce Doppler çektirmiş olarak gelmekte. Bu hastaların bazılarında hafif derecede venöz yetmezlik de tespit edilmiş oluyor, hatta bazıları varis ameliyatı geçirmiş olarak geliyor. Hafif venöz yetmezlik normal insanların yaklaşık % 10’unda zaten mevcuttur ve cerrahi tedavi gerektirmez. Evresi ve dolayısıyla kilosu ilerlemiş lipödem hastalarında bu oran daha da artıyor. Benim tecrübeme göre, varis ameliyatı geçiren lipödem hastalarının çok azı bu ameliyattan fayda görüyor, çünkü şikayetlerinin asıl sebebi lipödem.
Sonuç olarak, ileri derecede venöz yetmezlik bulguları olan lipödemli hastalar, elbette varis ameliyatı için adaydır ve ameliyat kararı lipödem konusunda tecrübeli bir kalp damar cerrahı ile birlikte verilmelidir. Doppler tetkikinde hafif ve orta dereceli venöz yetmezlik olan, fakat şikayetlerinin asıl kaynağı lipödem hastalığı olan kadınlar, varis ameliyatından önce mutlaka lipödem konusunda deneyimli bir plastik cerrah tarafından değerlendirilmelidirler. Çünkü bu hastaların çoğunun şikayetleri, lipödem ameliyatından sonra geriler ve varis ameliyatına ihtiyaçları yoktur. Yüzeyel varisler ise, derin varisler için yapılan ameliyattan fayda görmezler. Yüzeyel varislerde, görüntüyü iyileştirmek için lazer veya radyofrekans yöntemleri kullanılabilir. Ancak “Vaser Liposuction” yaptıran lipödem hastalarının genellikle böyle bir uygulamaya ihtiyacı kalmaz, çünkü bu ameliyatla yüzeyel varislerin çoğu kendiliğinden kaybolacaktır.
